Doorgaan, stoppen of starten als ondernemer tijdens de coronacrisis

23 maart 2021

Tags:

Daar waar de ene ondernemer zijn bedrijf ten onder ziet gaan, groeien andere bedrijven uit hun jas. Corona heeft niet alleen maar negatieve gevolgen voor het bedrijfsleven. Het levert soms ook juist een enorme groei op of nieuwe inzichten.

De invloed van het coronavirus is per sector verschillend. Er zijn sectoren die hard geraakt worden. Denk aan de evenementenbranche, de reiswereld en de horeca. Maar ook kappers en andere contactberoepen moeten de klappen opvangen. Het is inmiddels duidelijk dat de situatie nu al zolang duurt dat de omzet die er niet is geweest de afgelopen maanden ook niet meer ingehaald kan worden. Aan de andere kant zijn er ook sectoren die te maken hebben met een ongekende groei. Denk hierbij aan de bedrijven die ervoor zorgen dat wij online met elkaar kunnen blijven communiceren. De pakketdiensten die overuren draaien door alle online bestellingen die worden gedaan.

Corona leert ons anders te werken en creatieve oplossingen te bedenken. We werken meer thuis en er is online onderwijs in het leven geroepen zodat kinderen toch lessen kunnen volgen. Het zijn beide zaken waarover al wel eens gesproken is om het in te voeren, maar het was er nog nooit van gekomen om hier eens naar te kijken. Thuiswerken werd gezien als niet haalbaar. Nu, tijdens de coronacrisis werd het ons opgelegd en was er weinig keus. Uit onderzoek blijkt dat de thuiswerkers van nu ook na corona meer thuis willen blijven werken. Het gaat om bijna een kwart van de thuiswerkers blijkt uit een NEA-COVID onderzoek van TNO. Eind vorig jaar werkte de helft van de werknemers thuis. Het thuiswerken blijkt een groot aantal mensen wel te bevallen. Ondanks dat de werkomstandigheden thuis nog niet ideaal zijn. Mensen die thuiswerken hebben het gevoel meer eigen regie over hun werkdag te hebben. Daarnaast werken ze efficiënter vanuit huis. Ze nemen hierbij het werken op zolder daarbij voor lief. Werkgevers hebben nu ervaren dat het thuiswerken toch wel werkt. Veelal werd gedacht dat werknemers thuis minder productief zouden zijn. Dit blijkt nu niet het geval te zijn. Dat zorgt voor meer mogelijkheden om het thuiswerken vaker toe te laten. Het kantoor zal meer gaan dienen als een ontmoetingsruimte. Daarbij hebben onderzoeken ook aangetoond dat het werken in een kantoortuin niet altijd even positief is voor de productiviteit van mensen. Mensen die hun werkplek in een kantoortuin hebben zijn sneller afgeleid door wat er om hen heen gebeurt en het rumoer dat hun collega’s maken.

Toename startende ondernemers
De Kamer van Koophandel zag in de laatste maand van vorig jaar een toename van startende ondernemers. In december van het afgelopen jaar zijn er 25.000 bedrijven gestart. Dit is 19% meer dan een jaar eerder. De KvK meldt verder dat er in de laatste maand van 2020 minder bedrijven stopten met hun activiteiten. Als je de cijfers van 2020 en 2019 naast elkaar legt, zien we dat de laatste cijfers van de maand december laten zien dat er vorig jaar 2.078.717 bedrijven waren en in 2019 waren dit er 2.000.404. Een flinke toename dus. Helemaal als je de situatie die vorig jaar door het coronavirus is ontstaan, in ogenschouw neemt.

De cijfers geven ook aan dat er in december 161 bedrijven failliet zijn gegaan. Dit is 33% minder dan een jaar eerder. Daar staat wel tegenover dat er in de maanden september en oktober vorig jaar wel een stijging was van ondernemers die besloten om met hun onderneming te stoppen. Dit was in september 39% en in oktober 45%. In november nam het aantal ondernemers die stopten met hun bedrijf af. Dit zette zich voort in december vorig jaar.

Van de ondernemers die doorgaan is er een aantal dat het met behulp van steun van de overheid doet. Dit kan ook de reden zijn dat er in december een toename was van nieuw gestarte bedrijven.

De stijging is vooral te zien in de zakelijke dienstverlening, de detailhandel en de bouw. Naast de stijging van online winkels was er ook een enorme stijging in de pakketbezorgingsbranche. Eind vorig jaar zijn er in totaal 285 nieuwe bedrijven begonnen met het bezorgen van pakketjes. Het jaar daarvoor waren het er 160. Dat is een stijging van maar liefst 78%. De piek van het aantal bedrijfsinschrijvingen voor deze branche was in juni en november vorig jaar. Vaak zijn deze nieuwe bedrijven onderaannemers voor de grote marktleider PostNL. Het zijn vaak bedrijven met zo’n 5 tot 25 mensen aan personeel en een aantal bussen. PostNL werkt veel met onderaannemers. Zij bezorgen ongeveer 70% van de pakketten die door het bedrijf worden weggezet.

Lokale bezorgingdiensten
Er ontstaan ook lokale, kleine bezorgingsdiensten. Zij werken vaak met een eigen ideologie met de inzet van duurzame bezorgmethodes. Denk aan fietsbezorgdiensten in drukke steden. Het gaat hier veelal om lokale producten. Door deze manier van werken wordt ook het zogenaamde ‘Support Your Local’ ondersteund. Mensen kunnen bij hun lokale ondernemer hun spullen kopen en die worden dan bezorgd. Verschillende Groningse ondernemers hebben hiervoor creatieve ideeën gevonden. Sommige ondernemers maken gebruik van lokale bezorgmogelijkheden. Anderen kiezen ervoor om zelf hun bestellingen te bezorgen. Wat overigens erg gewaardeerd wordt door de klant. Ook blijft de ondernemer op deze manier in contact met zijn klant. Het doet beiden goed om elkaar even te zien en te spreken.

Jonge starters gegroeid
Veel jongeren grijpen de kans om een bedrijf te starten. Velen starten een bedrijf in reparaties en postorders. Sinds maart vorig jaar was daar een grote stijging te zien. Hierbij gaat het veelal om webshops en verkoop via online platforms en social media. Opvallend is dat ook steeds meer jonge kinderen een eigen bedrijf gaan beginnen. Vijf jaar geleden waren dit er minder dan 5000. Inmiddels staat de teller op 12.972 ondernemingen van kinderen in de leeftijd tot 19 jaar. Daar zitten soms ook hele jonge kinderen tussen. Zij haken bijvoorbeeld hippe mutsen, gaan op pad met een ijskar, ontwerpen eigen kleding of spreken films in.

Noorden hoogste stijging
In het Noorden starten relatief de meeste ondernemers een eigen bedrijf tijdens de coronacrisis. Cijfers van de Kamer van Koophandel laten zien dat er in september in sommige noordelijke regio’s een stijging is van 30%. Het is wel zo dat ondanks dat het aantal startende ondernemers toenam, andere ondernemers besloten te stoppen. De regio’s waar ondernemers besloten om te stoppen, vinden we vooral in de Randstad. Daar is te zien dat ruim 50% meer ondernemers stopten met hun onderneming ten opzicht van het jaar daarvoor. De regio’s waar de meeste ondernemers besloten om te stoppen met hun bedrijf vinden we in de regio’s Utrecht en Amsterdam.

Klus- en bouwbedrijven volle agenda’s
Met het vele thuiswerken en thuiszijn en daarnaast het overhouden van geld omdat er niet op vakantie kan worden gegaan, zijn huiseigenaren massaal gaan inzetten op het verbouwen van hun huis. Lekker zelf klussen of de werkzaamheden uitbesteden. Klus-, bouw- en aanverwante bedrijven hebben volle agenda’s. Het gaat van grote verbouwingen tot kleine onderhoudsklussen. Mensen zetten hun vakantiegeld in om hun huis te vergroten en daarmee meerwaarde aan hun huis te geven. Daarnaast wordt er geld besteed aan het verduurzamen van woningen. Denk aan goede isolatie van ramen, dak en muren.

Het bedrijf CLAID in Veendam merkt nog dagelijks dat mensen, bedrijven en organisaties nu tijd hebben om hun huis, bedrijf of monumentaal pand te verduurzamen.

Jan Hesse eigenaar CLAID: “Voor CLAID heeft de coronacrisis eigenlijk geen gevolgen gehad wat betreft de werkzaamheden. Alleen dat we niet naar het buitenland kunnen om opdrachten uit te voeren. Gelukkig is er voor ons in Nederland ook werk weggelegd om uit te voeren. Juist door de lockdown grijpen veel bedrijven en organisaties de situatie aan als kans om hun pand te verduurzamen door Nanofolie op de ramen te laten aanbrengen door onze medewerkers. Wij leveren Nanofolie voor ramen voor verschillende panden en huizen. Deze volledig doorzichtige folie werkt als een zonwering en houdt de warmte van de zon buiten en werkt daarnaast isolerend en houdt in de winter de warmte binnen. Doordat er nu veel wordt thuisgewerkt is er gelegenheid voor de bedrijven om hun pand aan te pakken en te verduurzamen. Iets wat bedrijven overigens ook in de gaten moeten houden vanwege de regels die daarvoor gelden per 1 januari 2023. Heb je een pand van meer dan honderd vierkante meter dan moet je ervoor zorgen dat je pand eind 2022 het energie- label C kan dragen. Naast bedrijven en organisaties zien we ook dat particulieren op dit moment bereid zijn te investeren in het verduurzamen van hun woning en zo het woongenot verhogen. Het geld dat zij uitsparen omdat ze bijvoorbeeld niet op vakantie zijn gegaan wordt geïnvesteerd in de mogelijkheid van het aanbrengen van onze folie. Mensen hoeven zich geen zorgen te maken in verband met corona. Onze werknemers werken op een veilige manier en nemen alle coronamaatregelen in acht, zowel bij bedrijven en organisaties en ook bij particulieren.”

CLAID Nanofolie is dealer van Nanofolie. Deze folie zorgt ervoor dat de zonwarmte buiten blijft. Ideaal bij warme zomerdagen. Aan de andere kant heeft de folie van binnenuit een isolerende werking. In de zomer is je huis lekker koel zonder dat je de ramen compleet dichtmaakt. Je kunt met de Nanofolie gewoon naar buiten kijken. Tijdens de koudere maanden blijft het binnen lekker aangenaam en gaat de gestookte warmte niet verloren.

Winkeliers blijven zich inzetten om het hoofd boven water te houden
De winkelier heeft het zwaar te verduren tijdens de coronacrisis. Dan weer winkels open, vervolgens weer winkels dicht. Op het moment van schrijven mogen alleen drogisterijen open. Een hard gelach voor alle andere winkeliers die hun zaak in het donker zien staan. Het is erg moeilijk om het hoofd boven water te houden. Sommige zaken pakken hun online verkoop op. Helaas is dat ook niet voor iedereen weggelegd. Met het Click en Collect dat kort geleden is geïntroduceerd door het kabinet om de winkeliers toch in de gelegenheid te stellen te verkopen, gloort er weer wat hoop.

Lokaal kopen
Er wordt vooral opgeroepen om de lokale ondernemers te ondersteunen door je producten bij hen te kopen en niet bij de grote online ketens. Gelukkig geven mensen hier gehoor aan. Het geeft de ondernemer een gevoel van steun om door deze moeilijke tijd te komen. Sommige bedrijven hebben het geluk dat zij naast een winkel nog kunnen doorgaan met andere specialisaties die zij nog steeds kunnen aanbieden, ondanks dat de winkel zelf dicht is. Een voorbeeld hiervan is Nick Keen. Naast zijn juwelierswinkel richt hij zich op repareren en vermaken van sieraden. Dat laatste is ook zijn specialiteit. Een specialiteit die hij nu ook tijdens de lockdown kan voortzetten.

Juwelier Keen – Nick Keen: “Corona is voor de verkoop van sieraden niet gunstig. Mensen komen toch het liefst even een sieraad bekijken in het echt, in plaats van via het beeldscherm. Aan de andere kant kunnen we nu wel met het zogenaamde ‘Click & Collect’ van betekenis zijn voor onze klanten als ze toch een sieraad willen kopen. Op zich hebben we vorig jaar nog wel een redelijk jaar gedraaid. Alleen de tweede lockdown vanaf 13 december vorig jaar is wel een zware dobber. Dat beperkt je enorm in de verkoop van sieraden en het bedienen van klanten. Het geluk is wel dat we naast onze juwelierszaak de mogelijkheid hebben voor reparaties en het vermaken van sieraden. Dat is ook waar het bedrijf zich in specialiseert. Hierin kan ik zeker ook nu tijdens corona nog steeds van betekenis zijn voor de klanten. Deze werkzaamheden kan ik gelukkig blijven uitvoeren. Hoe ik de toekomst zie? Dat is lastig. Ik hoop dat, zodra onze deuren weer open mogen, mensen weer lekker komen winkelen. Al zullen ze in het begin misschien voorzichtig zijn. In het dorp merk ik wel dat mensen de ondernemers steunen. Dat is fijn om te ervaren. Deze lockdown doet mensen ook wel beseffen wat ze nu missen. Het even gezellig rondstruinen en winkelen is er niet bij. Ook het contact met de winkelier wordt gemist. Dat is wel een mooie bewustwording die hoop ik ook in het voordeel van ons gaat werken zodra alles weer open mag. Tot die tijd doen we wat wij kunnen en gaat het vermaken en repareren van sieraden gewoon door.

Juwelier Keen is gevestigd in Klazienaveen en heeft een grote collectie modieuze sieraden en horloges. Daarnaast heeft de juwelier als specialisme het vermaken en repareren van sieraden.

Over een andere boeg gooien
Nadat corona toesloeg en het duidelijk werd dat het voor sommige bedrijven heel moeilijk zou worden om het hoofd boven water te houden is er gekeken naar andere inkomstenbronnen. Zo zagen we veel bedrijven die mondkapjes gingen aanbieden. Soms waren het bedrijven die daar eigenlijk vanuit hun oorspronkelijke branche niet mee gelinkt kunnen worden. Toch grijpen ze de kans om op die manier inkomen te generen. Op dit moment zie je dat er steeds meer bedrijven zijn die gebruikmaken van het inzetten van sneltesten bij hun personeel om op die manier het bedrijf toch draaiende te houden. Ook hier zijn weer bedrijven die hierop inspringen en de sneltesten verkopen als inkomstenbron. Ook werd er ingespeeld op de 1,5 meter samenleving. Bedrijven gingen onderzoeken wat er voor nodig was om binnen een kantoorruimte veilig op 1,5 meter te kunnen werken door middel van schermen en allerlei andere schermspecialiteiten die nodig zijn om een veilige werkomgeving te creëren.

Bedrijven in bepaalde branches kregen het razend druk. Kijk maar naar de toename van het online bestellen. De pakketbezorging kon en kan de drukte soms maar amper aan en moet echt een tandje bijzetten om maar aan de vraag van de consument te kunnen voldoen. Internetdiensten werden ook veel belangrijker. Er was vraag naar allerlei systemen zodat mensen beter vanuit huis kunnen werken en allerlei virtuele ruimtes waar overleggen plaatsvonden. Hier werd natuurlijk al wel gebruik van gemaakt alleen veel minder intensief dan voor corona.

Willem Everts, eigenaar D.I.A. Licht en Geluid: “Vorig jaar maart was onze agenda in één keer helemaal leeg. Alle evenementen waarbij wij betrokken waren, zoals de Koningsnacht en de TT-Nacht, overal stond een dikke, vette streep door. Een erg pijnlijk moment. Gelukkig hebben we vrij snel een omslag gemaakt en op de situatie kunnen inspelen. We zijn ons gaan richting op het leveren en plaatsen van verschillende preventie corona materialen. Vanuit daar kwam er een aanvraag binnen van het ziekenhuis in Assen. Daar hebben we een stoplichtsysteem voor gemaakt dat met een schakelaar te bedienen is. Het stoplicht zorgt voor duidelijkheid bij de bezoekers. Mensen wisten welke ruimte ze wel en welke ruimte zij niet mochten betreden.

Omdat dit zo goed is ontvangen en ook bevallen, zijn we daar verder op door gaan borduren. Nu bieden we ook zeiltjes en schermen aan. We hebben verschillende terrassen coronaproof gemaakt door het plaatsen van schermen, maar we regelen ook geluid en watervoorzieningen. Daarnaast hebben we camera’s ontwikkeld die volautomatisch werken. Deze zijn bijvoorbeeld ingezet tijdens de najaarskermis in Assen. Op dat moment mochten er zich duizend mensen op het kermisterrein bevinden. Door het plaatsen van de camera’s bij de toegangspoort, werd bijgehouden hoeveel mensen er aanwezig waren en wanneer en of mensen het terrein konden betreden op het moment dat zij naar de kermis wilden gaan. Al met al hebben 36.000 mensen – iedere keer per duizend – de najaarskermis bezocht.

Naast het aanbieden en plaatsen van allerlei coronapreventie materiaal hebben we ons ook gericht op het live streamen van bijvoorbeeld uitvaarten. Omdat hiervoor ook een maximaal aantal bezoekers geldt, kan het streamen van de uitvaartdienst een mogelijkheid zijn om ook de mensen die niet bij de uitvaart ter plaatse aanwezig kunnen zijn de uitvaart te laten volgen.

Streaming is ook gebruikt bij diverse diplomeringsbijeenkomsten. Ook daar kon maar een beperkt aantal mensen bij aanwezig zijn. Door gebruik te maken van een livestream was het mogelijk dat meerdere mensen het moment konden meemaken. Daarnaast is het in te zetten voor bijvoorbeeld een bingoavond of voor restaurants die bij hun menu de mogelijkheid aanbieden om thuis een bandje te bekijken op het beeldscherm tijdens het eten. Ook zijn we betrokken geweest bij het organiseren van een drive in bioscoop.

Wat de toekomst betreft denk ik dat we nooit helemaal weer terug naar normaal gaan. Ook verwacht ik dat grote vergaderingen of bijvoorbeeld workshops vaker online zullen worden georganiseerd. Vooral bij bijeenkomsten waar het gaat om informatieverstrekking. Het online organiseren van dit soort bijeenkomsten zorgt ervoor dat meerdere mensen tegelijk aanwezig kunnen zijn. Wanneer er gewerkt wordt met een opname, dan kan deze ook bijvoorbeeld verspreid over een week, worden gedeeld met belangstellenden. Op die manier kunnen veel meer mensen worden bereikt. Daarnaast zorgt het online organiseren ervoor dat mensen niet ver hoeven reizen. Het is dus minder belastend voor het milieu.

Met ons werk in de evenementenbranche zijn we gewend om op locatie tot creatieve oplossingen te komen in allerlei situaties. We kunnen goed improviseren, iets wat nu zeker van pas komt. Ook om met de klant mee te denken en oplossingen te vinden om een evenement of een ander bijeenkomst toch door te laten gaan. En dat allemaal op een coronaveilige manier.

D.I.A. Licht, Geluid & Beeld is gevestigd in Assen. Het bedrijf verkoopt en verhuurt al jaren licht-, geluid- en beeldapparatuur voor evenementen, feesten of presentaties. Om te kunnen voldoen aan de op dit moment geldende coronamaatregelen biedt het bedrijf ook oplossingen voor het inrichten van coronaproof ruimtes of het installeren van diverse hulpmiddelen, zoals stoplichten, telsystemen, camera’s, schakelaars, schermen, livestreams, webinars en crowd management systemen.

Kijk naar mogelijkheden die worden aangeboden|In deze coronacrisistijd zijn veel financiers bezig met corona gerelateerde financieringsaanvragen. Het is goed om te onderzoeken of daar een subsidie bij kan zitten die jou kan helpen met je plan. Er zijn veel verschillende subsidies en regelingen. Op de site van de Kamer van Koophandel vind je meerdere mogelijkheden voor subsidies die je misschien verder kunnen helpen.

Ga jij online?
Zie jij kansen om met je onderneming – of misschien wel je nieuwe onderneming –online te gaan? Kijk dan eens of het SIDN fonds iets voor je kan betekenen. Het gaat hier om internetprojecten met een maatschappelijke waarde, die bijdragen aan een sterk internet met sterke gebruikers. Heb je hiervoor financiering nodig om je idee uit te werken in een demo, pilot of experimenteel onderwerp? Dan zou het best kunnen zijn dat het in aanmerking komt voor een bijdrage uit het SIDN fonds. Hier kun je op ieder moment een aanvraag indienen en krijg je binnen zes weken reactie. Meer weten? Kijk op sidnfonds.nl voor meer informatie.

Stimuleringsfonds Creatieve Industrie
Dit fonds stelt subsidie beschikbaar voor ontwerpers, makers en culturele instellingen die onderzoeken, analyseren, ontwerpen en reflecteren op welke manier de creatieve sector kan bijdragen aan de 1,5 meter richtlijnen. Het gaat om een groot aantal verschillende subsidies: architectuur, vormgeving, digitale cultuur, 1- en 2-jarig activiteitenprogramma, vierjarige instellingssubsidie creatieve industrie, talentontwikkeling, internationalisering, internationaal samenwerken, vouchers buitenland, festivals, upstream: Music x Design, immerse/interact en open groepen. Kijk voor meer informatie op: ondernemersplein.kvk.nl/architectuur-stedenbouw/.

NL leert door
Ben jij een ondernemer die geld uit de noodmatregelen Overbrugging voor Werkbehoud ontvangt? Wil je NOW 3.0 benutten? Dan is het verplicht – door de overheid – om ontwikkeladvies of (bij)scholing voor medewerkers te regelen. Hiervoor stelt het kabinet 50 miljoen euro beschikbaar. Door aan te tonen dat je voldoet aan de inspanningsverplichting richting jouw medewerkers door hiervoor een verklaring af te leggen bij de NOW 3 aanvraag kun je gebruikmaken van deze regeling. Lees meer over de NOW 3 regeling op rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-financiele-regelingen/overzicht-financiele-regelingen/now.

Is jouw bedrijf ook in het buitenland actief?
Worden jouw bedrijfswerkzaamheden in het buitenland geraakt door de coronacrisis, dan kun je gebruikmaken van de Kickstartvoucher. Met de voucher betaal je een externe adviseur die je helpt om de gevolgen voor je bedrijf in het buitenland te beperken. Je kunt de Kickstartvoucher bijvoorbeeld inzetten om je internationale productie te verbeteren of om een nieuw internationaal sales- of marketingplan te maken of je kunt nieuwe verdienmodellen onderzoeken. Meer informatie vind je op: ondernemersplein.kvk.nl/kickstartvoucher/.

Circulaire economie
Heb jij ideeën over het hergebruiken van materialen om samen met andere mkb’ers en op die manier een steentje bij te dragen aan circulair ondernemen? Dan is de subsidie circulaire ketenprojecten misschien een mogelijkheid om de plannen te gaan uitvoeren. De subsidie kan aangevraagd worden:

als je ondernemer bent

als er een samenwerking is met minimaal drie tot maximaal zes ondernemers met drie verschillende rollen. Een voorbeeld kan zijn: een mkb-bedrijf, een leverancier en een afnemer.

als er een procesbegeleider wordt ingehuurd met minimaal één jaar ervaring in het begeleiden van ondernemingen op het gebied van circulaire economie.

als het ontwerp ervoor zorgt dat er wordt bespaard op grondstoffen en er vermindering is van CO2-uitstoot.

als het circulair product, het proces, de dienst of het bedrijfsplan ook in praktijd toegepast gaat worden. Kijk voor alle andere voorwaarden en meer informatie op rvo.nl/subsidie-en- financieringswijzer/subsidie-circulaire-ketenprojecten.

Op het moment van schrijven is de aanvraag voor deze subsidie gesloten. In de periode van 1 april 9.00 uur tot en met 30 september 2021 12.00 uur kunnen nieuwe aanvragen worden ingediend.

Klimaatmaatregelen in 2021
Bereid je bedrijf voor op de klimaatregelen die jouw bedrijf mogelijk in 2021 kunnen raken. In dit jaar komen er heel veel klimaatregelen op ondernemers af. Breng in kaart wat het voor jou betekent en of er regelingen zijn die het mogelijk maken om klimaatmaatregelen te realiseren. Op kvk.nl/advies-en-informatie/dossiers/klimaatakkoord/ vind je veel informatie.

Belangrijk: regels en subsidies kunnen altijd veranderen. Op het moment van verschijnen van de krant kunnen er inmiddels alweer andere besluiten zijn genomen of misschien is er een subsidie komen te vervallen. Kijk daarom altijd eerst naar de actuele informatie die op het moment dat jij iets wilt gaan aanvragen nog van kracht is. Misschien zijn er mogelijkheden komen te vervallen of zijn er nieuwe regelingen voor in de plaats gekomen. Heb je vragen dan kun je natuurlijk altijd contact opnemen met bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel.

Laat je inspireren door andere ondernemers
Op de site van de Kamer van Koophandel vind je een aantal verhalen van ondernemers die vertellen hoe zijn hun bedrijf voorbereiden op het 1,5 meter afstand ondernemen. Kijk op kvk.nl/corona/ondernemen-op-1,5-meter-afstand/. Heb je zelf ideeën, deel ze dan. Op die manier kun je ook weer andere ondernemers helpen. Misschien zijn er mogelijkheden om te gaan samenwerken. Kijk of er online bijeenkomsten zijn waar je kunt netwerken. Is er een ondernemerskring waar jij je bij kunt aansluiten? Loop je ergens tegenaan, weet je even niet hoe verder? Klop dan aan bij mede-ondernemers om je verhaal te doen. Door samen te brainstormen kun je tot nieuwe oplossingen en ideeën komen.