Hier het verhaal over de Maatschappij van Weldadigheid

In Drenthe gaan natuur, cultuur en geschiedenis heel goed samen. Spannende en indrukwekkende legendes en verhalen zijn hier in overvloed. Van reuzen tot paupers; duik de geschiedenis in en laat elk verhaal tot leven komen.
Hier het verhaal over de Maatschappij van Weldadigheid

Veel Nederlanders zijn de nakomelingen bent van de ‘paupers’ die hier in de 19e eeuw in een kolonie hebben gewoond. De koloniedorpen zijn in 1818 door de Maatschappij van Weldadigheid opgericht. Het grootste gedeelte van de koloniën ligt in Drenthe; in Veenhuizen, Frederiksoord en Wilhelminaoord. Maar er waren ook koloniën in Friesland, Overijssel, en België.
‘Koloniën van Weldadigheid’, dat klinkt positief. De intentie achter het initiatief was ook positief. Generaal Johannes van den Bosch wilde graag iets doen aan de enorme armoede in Nederland, dat ontstaan was na veel oorlogen waar het land mee te maken heeft gehad. Zijn oplossing was het oprichten van landbouwkoloniën in Drenthe. Arme mensen, ook wel paupers genoemd, konden zich vrijwillig aanmelden voor een verhuizing naar de koloniën. Ze kregen een eigen woning, een stukje grond, scholing en zorg. In ruil daarvoor moesten ze het land bewerken. Dat klinkt als een goed voorstel, maar in de praktijk was het een hard bestaan. Kerkbezoek is verplicht, evenals het volgen van onderwijs en lidmaatschap van het ‘ziekenfonds’. De kolonisten werd door middel van arbeid en scholing discipline bijgebracht, zodat ze na verloop van tijd in hun eigen onderhoud konden voorzien en weer konden terugkeren in de gewone maatschappij. Wie zich echter niet kon handhaven liep het risico overgeplaatst te worden naar de dwangkoloniën Veenhuizen, Ommerschans of Merksplas.

In totaal zijn er zeven van deze koloniën opgericht. Vier daarvan waren beschikt voor de armen die vrijwillig verhuisden. Later volgden nog drie voor bedelaars en landlopers, zij werden gedwongen om zich hier te vestigen. Zulke dwangkoloniën waren groot en dichtbevolkt. Dag en nacht was er bewaking. Veenhuizen was één van deze dwangkoloniën.Veenhuizen is de grootste Kolonie van Weldadigheid gebleken. Er waren in totaal drie gestichten: het Eerste Gesticht, het Tweede Gesticht en het Derde Gesticht. In elk gesticht was plek voor zo’n tweeduizend mensen en in noodgevallen zelfs voor meer. Veenhuizen ziet er anders uit dan welke plek in Drenthe of Nederland dan ook. Het heeft statige lanen, prachtige huizen voor het personeel en zelfs een ‘Klein Soestdijk’ (zoals de directeurswoning werd genoemd). Veel oude personeelshuizen hebben opschriften als Arbeid is Zegen, Werken is Leven en Werk en Bid. Deze stichtelijke teksten waren bedoeld voor de landlopers en bedelaars om ze zo op het rechte pad te krijgen. In totaal heeft het dorp Veenhuizen nu maar liefst 124 rijksmonumenten.

Maar liefst 100.000 ‘paupers’, bedelaars en landlopers zijn in de Koloniën van Weldadigheid geplaatst. Ze hebben 80 km2 woeste grond omgezet in kaarsrechte lanen met keurige gebouwen. Dit zie je nog altijd terug. Tegenwoordig zijn er naar schatting ongeveer één miljoen nakomelingen van de ‘paupers’. Wie nieuwsgierig is of er voorouders ook in de koloniën hebben gewoond, die kan zoeken op drenthe.nl/pauper In 2018 bestaat de Maatschappij van Weldadigheid 200 jaar. Er vinden verschillende activiteiten plaats rondom dit thema zoals theaterspektakel De Welstaat, kunstmanifestatie Into Nature en de Foodzoekersdagen. Kijk voor meer informatie op drenthe.nl/cultuur.

Het Gevangenismuseum laat je vrijVan met z’n allen in een zaal, tot eenzaam in de cel. Van lijfstraffen tot keihard werken. En van opvang voor weeskinderen tot dorp vol criminelen. In het Gevangenismuseum in Veenhuizen ontdek je alles over verleden en heden van misdaad en straf. Wel eens aan de schandpaal gestaan? Een cel van binnen gezien? Op de stoel van de rechter gezeten? In het Gevangenismuseum kan het allemaal! Strafkolonie, pauperparadijs en gevangenisdorp: Veenhuizen was het allemaal. In het Gevangenismuseum beleef je dit bijzondere verhaal zelf. Stap in de trekschuit en maak de lange boottocht mee die de wezen en landlopers naar Veenhuizen bracht. En er is nog veel meer te beleven! Maak een rondrit in een echte oude Boevenbus, of neem een kijkje in de beruchte strafgevangenis de Rode Pannen. Voor kinderen is er ook van alles te doen: de spannende Vloek van Veenhuizen, De Lange Leo speurtocht, de bajesbios en de klauterbajes.

Kom een nachtje kamperen op de Bajescamping en doe mee met het spannende uitbraak spel. LET OP: niet geschikt voor bangeriken! Wanneer: 31 augustus/1 september 2018 Waar: Op het grote binnenterrein van het GevangenismuseumWie durft een nachtje te slapen op de Bajescamping? De hekken gaan op slot, je zit deze nacht echt opgesloten. Er loopt de hele nacht een (strenge) bewaker rond, die een oogje in het zeil houdt.. Je gaat van alles beleven: een super spannend bajes-uitbraak spel, een verhalenvertelster, met zijn allen lekker zingen rond het kampvuur en een – waarschijnlijk kort – nachtje slapen in je tentje. Je hebt alleen een tent en slaapspullen nodig. Niks geen luxe op de bajescamping, alleen een wc en koud water. Neem in elk geval een volwassene (of een kind) mee die niet bang is uitgevallen!

Kijk voor meer informatie op gevangenismuseum.nl